Opublikowano: 1 kwietnia 2022
Możemy powiedzieć, że ubezpieczyciele mają pewnego rodzaju cennik, sprawa jest jednak bardziej złożona.
Ubezpieczenie na życie to zakup na wiele lat, toteż jego dokonaniu powinna towarzyszyć należyta rozwaga. Kwestia ceny będzie tu naturalnie jedną z kluczowych, tylko gdzie znaleźć jakikolwiek przejrzysty cennik? W jakim stopniu warto kierować się kosztem polisy i z czego on wynika? Tym ostatnim zagadnieniem z pewnością warto zająć się szeroko.
Jak przewidzieć przyszłość i wycenić ryzyko?
Istota działalności ubezpieczeniowej nie zmieniła się od samego początku, gdy przed wiekami zaczęły zawiązywać się lokalne towarzystwa tworzące wspólne fundusze w razie konieczności usuwania skutków pożarów. Wówczas i jeszcze długo później ich charakter był jednak zupełnie inny. Stanowiły one rodzaj instytucji, których działanie miało istotny element społeczny, opierało się na osobistych, wzajemnych powinnościach.
Relacja klienta ze współczesnym towarzystwem ubezpieczeniowym, niezależnie od tego, czy chodzi o ubezpieczenie na życie, czy też rozmaitego rodzaju mienia, jest zupełnie inna. Jesteśmy rzeszą anonimowych klientów i to wyłącznie samo towarzystwo jest dla nas stroną tej relacji, która też ma już inną postać.
Kupujemy konkretny produkt o bardzo ściśle określonych parametrach. Ustalony na dane ubezpieczenie na życie cennik zdecydowanie ułatwiłby nam więc proces zakupu. Niestety, zazwyczaj próżno szukać bezpośrednich informacji tego rodzaju, bo niezbędne do tego wyliczenia w przypadku polisy indywidualnej są nieco złożone.
Ubezpieczyciel zobowiązuje się dysponować dla nas ściśle określoną kwotą, którą wypłaci nam pod pewnymi warunkami; np. z uwzględnieniem wyłączeń odpowiedzialności bądź niekiedy i karencji (ograniczającymi ryzyko nadużyć, czy też zwężającymi efektywny zakres). Będzie to kwota dalece wyższa od sumy składek, którą zdołamy odprowadzić. Klientów takich jak my są w skali całego rynku miliony. W jaki sposób więc ma on zapewnić sobie zdolność do sprostania temu zobowiązaniu? Jak ustalić taki cennik składek, by pokrywały one wszystkie zobowiązania przedsiębiorstwa i czyniły je przy tym rentownym?
Ubezpieczenie na życie ma pewnego rodzaju cennik
Nie da się oczywiście przewidzieć przyszłości; odpowiedzią na tę niemożność jest zresztą właśnie ubezpieczenie na życie, które w innych okolicznościach nie miałoby sensu. Możemy jednak po prostu zbadać przeszłość i teraźniejszość, przyjrzeć się zachodzącym w populacji prawidłowościom. Na tej podstawie dość precyzyjnie można stwierdzić, jaki poziom ryzyka wiąże się z konkretnym ubezpieczonym. To dość precyzyjne wyliczenia bazujące na ogromnej ilości analizowanych danych, m.in. dotyczących zachorowań.
Na tyle skuteczne, że mimo wszystkich przeobrażeń, wielkiej złożoności wyzwań współczesnego życia, ubezpieczenie na życie nadal właściwie pełni swoją rolę. Zindywidualizowany cennik sprawia, że wszyscy uczestnicy interesu składają się na wypłacane w przyszłości świadczenia dla tych, którym akurat przytrafi się wystąpienie przewidzianych umowami zdarzeń i pieniędzy dla wszystkich starcza, a polisy nie są nadmiernie drogie.
I to właśnie dlatego nabywając polisę indywidualną, wypełniamy choćby mniej lub bardziej rozbudowane ankiety medyczne; a w przypadku wyższych sum lub starszych klientów ubezpieczyciel gotów jest pokryć koszty wykonania badań lekarskich. Wiek ubezpieczonego należy do czynników kluczowych.
Tabele z odpowiednimi do niego minimalnymi wysokościami składek, czy też kosztem ryzyka życiowego, a więc jednego z elementów składających się na ostateczny cennik, to zasadniczo jedyne ogólne sztywne dane, jakimi może dysponować ubezpieczyciel.
W praktyce jednak muszą one zostać uzupełnione o wiele innych, dotyczących indywidualnego ryzyka konkretnego ubezpieczonego. Toteż jeden kalkulujący ubezpieczenie na życie cennik dla wszystkich jest pomysłem trudnym w realizacji — z punktu widzenia klienta niewątpliwie pożądanym. Tyle że na tym sprawa się nie kończy, bo przecież ubezpieczenie na życie to niezwykle zróżnicowana kategoria produktów.
Skoro cennik ubezpieczenia wynika z określonych danych, ma znaczenie, gdzie je kupimy?
Ponieważ wszyscy ubezpieczyciele na danym rynku walczą o tę samą grupę docelową, kalkulacje ryzyka mogłyby być zbliżone, co przekładałoby się na niemal jednakowy cennik. Jest tu jednak jeszcze jeden nieporuszony aspekt — musimy zadać pytanie, o jakiego ryzyko zdarzenia właściwie nam chodzi. Śmierć to śmierć — można powiedzieć, ale nawet bazowe, literalne ubezpieczenie na życie obejmujące to jedno ryzyko może się przecież różnić wyłączeniami odpowiedzialności.
Przykładowo, Nationale Nederlanden wymienia dość skromne, w postaci skutków:
- działań wojennych, stanu wojennego,
- czynnego i dobrowolnego udziału w aktach przemocy, aktach terroryzmu, rozruchach, zamieszkach,
- zdarzenia bezpośrednio związanego z masowym skażeniem chemicznym; biologicznym lub radioaktywnym spowodowanym działaniem broni albo urządzenia wykorzystującego energię rozszczepienia jądrowego albo promieniotwórczość.
Oprócz tego mamy jeszcze standardowy zapis o samobójstwie w okresie dwóch lat. Co gdyby nie było takich zastrzeżeń? Na takie ubezpieczenie na życie cennik byłby albo bardzo niekorzystny, albo niemożliwy do ustalenia. Bo choć np. wojna jest zdarzeniem rzadkim (jakkolwiek to brzmi w realiach marca 2022) to jej skala przekracza typowe kalkulacje ubezpieczeniowe.
Z reguły takie wyłączenia są bardzo zbliżone, ale niekoniecznie jednakowe. A to właśnie warunki umów są dla ubezpieczycieli sposobem na regulowanie efektywnego zakresu, a co za tym idzie, ryzyka, co w oczywisty sposób przekłada się potem na to, jakie ma dane ubezpieczenie na życie cennik (w sensie umownym).
Jak dodatkowe umowy do ubezpieczenia na życie wpływają na cennik?
W przypadku innych rodzajów ubezpieczeń osobowych, zwłaszcza zdrowotnych, sprawa się dużo bardziej komplikuje. Tego, czy dana oferta jest tania, czy droga nie da się powiedzieć nie spojrzawszy na OWU. I to nie tylko listę zachorowań, ale ich definicje!
To żaden problem wyszczególnić wiele rodzajów przypadków, a następnie zredagować je precyzyjnie, uzyskując w ten sposób bardzo obszerne zapisy dotyczące skromnego w istocie zakresu ochrony. Należy też ponownie sprawdzić wyłączenia, w tym nierzadko zapisane odrębnie ograniczenia wynikłe z chorób już przebytych. I na tym jednak nie koniec.
Oferty ubezpieczycieli w ogólnym zarysie mogą być do siebie bardzo podobne. Jednak ten zbliżony zakres da się przecież w różny sposób podzielić pomiędzy poszczególne umowy dodatkowe, o które rozszerzymy sobie główną. Znakomitym przykładem są tzw. poważne zachorowania. Choć bardzo boimy się raka (i trzeba powiedzieć, że takie prawdopodobieństwo w ostatnich dekadach wyraźnie rośnie), to statystycznie bardziej zagrażają nam ryzyka kardiologiczne.
Niejednokrotnie jedno i drugie będziemy mieli w jednym pakiecie. Przykładem postępowania odwrotnego, dającego klientowi znacznie więcej swobody, jest oferta Nationale Nederlanden. Zarówno w ubezpieczeniu Ochrona Jutra, jak i Sposób na Przyszłość możemy poprzestać na umowie na poważne zachorowania. Rozszerzenie na wypadek nowotworu stanowi odrębny produkt.
Jeśli zaś mamy przekonanie, że takie ryzyko może nas dosięgnąć i chcemy zapewnić sobie dostęp do dodatkowych usług, Nationale Nederlanden oferuje jeszcze pakiet assistance na wypadek nowotworu. Z punktu widzenia ubezpieczyciela taki bardziej precyzyjny podział ryzyk nie jest problemem. Nie zwiększa on istotnie wyzwań administracyjnych (i ich kosztów, a co za tym idzie, ceny).
Jeśli cennik ubezpieczenia na życie jest tak trudny w analizie, to czym się kierować?
Bardzo tania polisa najprawdopodobniej ma po prostu skromny zakres, więc powiedzieć, że nie ceną, to banał, ale istotnie dla wielu będzie ona bardzo ważna. I to nie jest zła postawa. Ubezpieczenie kupujemy na wiele lat i lepiej mieć pewność, że nie będzie nadmiernie obciążać naszego budżetu. Nie mamy wpływu na swój wiek i stan zdrowia — możemy jedynie nie zwlekać za bardzo.
Zdecydowanie opłaca się nabywać polisę w młodym wieku, przy dobrym zdrowiu. Warto też rozważnie dobierać sumy ubezpieczenia, rzecz jasna w sposób powiązany z konkretnymi przesłankami, takimi jak posiadane zadłużenie czy koszty utrzymania gospodarstwa domowego w okresie, który uważamy za niezbędny do adaptacji bliskich do stanu po stracie głównego żywiciela.
Wreszcie, nasza polisa nie musi obejmować wszystkich możliwych ryzyk. Jeśli chcemy zaoszczędzić, dyskusyjne są np. zgony w odrębnie zdefiniowanych okolicznościach, takich jak wypadki, czy wypadki komunikacyjne. Dobrze przemyślany zakup odpowiadający potrzebom konkretnej rodziny nie musi drenować kieszeni, bez względu na to, jaki jest ustalony na dane ubezpieczenie na życie cennik.
